Η ενδομητρίωση περιβάλλεται από πολλές λανθασμένες αντιλήψεις, όπως ότι την αναπτύσσουν οι γυναίκες οι οποίες καθυστερούν να αποκτήσουν παιδί ή ότι την θεραπεύει η εγκυμοσύνη.

Να λοιπόν τι πρέπει να γνωρίζετε γι’ αυτήν την τόσο συχνή κατάσταση.

1. Είναι μία πάθηση στην οποία αναπτύσσεται ενδομήτριο έξω από τη μήτρα. Το ενδομήτριο είναι ο ιστός που φυσιολογικά επιστρώνει το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας. Ωστόσο στην ενδομητρίωση αναπτύσσεται έξω από αυτήν, συνήθως σε διάφορες θέσεις και όργανα της πυέλου.
2. Η διάγνωσή της είναι δύσκολη. Η οριστική διάγνωση συνήθως γίνεται με λαπαροσκόπηση από εξειδικευμένο γιατρό. Οι δυσκολίες στη διάγνωση και η άγνοια των γυναικών για τα ύποπτα συμπτώματα είναι ο λόγος για τον οποίο οι γυναίκες συχνά βασανίζονται επί χρόνια έως ότου μάθουν τι έχουν (η συνήθης καθυστέρηση στη διάγνωση είναι 4 έως 10 έτη).
3. Δεν οφείλεται στην καθυστερημένη τεκνοποίηση. Πολλοί ισχυρίζονται ότι αν η γυναίκα δεν κάνει παιδί πριν τα 30 της χρόνια, θα εκδηλώσει ενδομητρίωση. Εντούτοις, δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία ότι η καθυστερημένη τεκνοποίηση αποτελεί αιτία της ενδομητρίωσης. Αυτό που έχει διαπιστωθεί είναι ότι η ενδομητρίωση είναι πιθανότερη στις γυναίκες που δεν γεννούν ποτέ παιδιά.
4. Η υστερεκτομή δεν την θεραπεύει. Η υστερεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας, αλλά το παθολογικό ενδομήτριο μπορεί να αναπτυχθεί διάχυτα μέσα στην πύελο. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής & Εμβρυολογίας (ESHRE) στις κατευθυντήριες οδηγίες της για την αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης, αναφέρει ότι «η υστερεκτομή μαζί με αφαίρεση των ωοθηκών και όλων των ορατών ενδομητρικών εστιών πρέπει να εξετάζεται σε γυναίκες που έχουν ολοκληρώσει την οικογένειά τους και δεν ανταποκρίνονται σε πιο συντηρητικές θεραπείες. Οι γυναίκες, όμως, πρέπει να ενημερώνονται ότι η υστερεκτομή δεν θα θεραπεύσει απαραιτήτως τα συμπτώματα της νόσου». Επομένως, μόνη της η υστερεκτομή δεν αρκεί για να θεραπευτεί η ενδομητρίωση.
5. Ούτε η εγκυμοσύνη είναι θεραπεία για την ενδομητρίωση. Αν και οι ασθενείς παρουσιάζουν καταπράυνση των συμπτωμάτων τους εν όσω διαρκεί η εγκυμοσύνη, αυτό δεν σημαίνει πως θεραπεύτηκαν από την ενδομητρίωση. Ο πόνος και τα άλλα συμπτώματα θα επιστρέψουν μετά τον τοκετό. Τα συμπτώματα της νόσου θα πάψουν εντελώς μόνο μετά την εμμηνόπαυση και υπό την προϋπόθεση ότι η γυναίκα δεν θα παίρνει οιστρογόνα ως ορμονική θεραπεία υποκατάστασης.
6. Η ενδομητρίωση προκαλεί πολλά συμπτώματα. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται πόνος κατά την έμμηνο ρύση και την ωορρηξία, πόνος στη διάρκεια ή μετά το σεξ, έντονη αιμορραγία, χρόνιος πόνος στην πύελο και κόπωση.
7. Οι πόνοι της περιόδου είναι το πιο ύποπτο σύμπτωμα. Οι περισσότερες γυναίκες νομίζουν πως είναι φυσιολογικό να πονάνε κατά την έμμηνο ρύση. Ωστόσο υπόνοιες για ενδομητρίωση πρέπει να εγείρονται όταν ο πόνος είναι ανυπόφορος, εμποδίζει τις καθημερινές υποχρεώσεις, δεν υποχωρεί με απλά μέτρα (π.χ. παυσίπονα), αρχίζει πριν την περίοδο και διαρκεί αρκετές μέρες, και συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα (π.χ. ημικρανίες, σοβαρή αιμορραγία, προβλήματα με την κένωση των εντέρων και την ούρηση ανάλογα με την μέρα του κύκλου κ.λπ.).
8. Μπορεί να οδηγήσει στην υπογονιμότητα. Υπολογίζεται ότι το 30-40% των γυναικών με ενδομητρίωση δεν κατορθώνουν να αποκτήσουν παιδιά. Οι υπόλοιπες όμως, όμως, μένουν έγκυοι με φυσική σύλληψη ή με τη βοήθεια τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
9. Δεν είναι σπάνια νόσος. Η ενδομητρίωση προσβάλλει το 10% των κοριτσιών και των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.
10. Η ακριβής αιτία δεν είναι γνωστή. Υπάρχουν όμως αρκετές πιθανές εξηγήσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η γενετική προδιάθεση (αν έπασχε από αυτήν η μητέρα ή η αδελφή σας, διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο να την εκδηλώσετε και εσείς) και διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος.
11. Επηρεάζει κάθε γυναίκα με διαφορετικό τρόπο. Όλες οι γυναίκες με ενδομητρίωση δεν έχουν τα ίδια συμπτώματα ούτε ίδιας σοβαρότητας νόσο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν υπάρχει μία θεραπεία κατάλληλη για όλες. Επιπλέον, η σοβαρότητα της ενδομητρίωσης δεν συσχετίζεται κατ’ ανάγκην με την ένταση του πόνου και τα άλλα συμπτώματα που θα έχουν. Επομένως φροντίστε να ενημερώσετε τον γιατρό σας για κάθε σύμπτωμα που εκδηλώνετε (ακόμα κι αν νομίζετε ότι δεν έχει σχέση με την ενδομητρίωση) ώστε να καταρτίσετε μαζί ένα πλάνο θεραπείας κατάλληλο για τα δικά σας συμπτώματα.
12. Υπάρχουν θεραπείες που μπορεί να βοηθήσουν. Οι κύριες θεραπείες για την ενδομητρίωση είναι η χειρουργική επέμβαση, η ορμονοθεραπεία και οι μέθοδοι καταπράυνσης του πόνου. Από τις χειρουργικές θεραπείες, η κύρια επιλογή είναι η λαπαροσκοπική αφαίρεση των εστιών της ενδομητρίωσης. Πρέπει όμως να γίνεται από εξειδικευμένους σε αυτήν γιατρούς. Αν επιθυμείτε να αποκτήσετε παιδιά στο μέλλον, πρέπει να το συζητήσετε με τον γιατρό σας πριν χειρουργηθείτε. Παρότι μερικές φορές η εγχείρηση βοηθεί τις ασθενείς να μείνουν έγκυοι με φυσική σύλληψη, αν γίνει εγχείρηση στις ωοθήκες μπορεί να διαταραχθεί σοβαρά η λειτουργία τους και κατ’ επέκτασιν η γονιμότητα της γυναίκας.
13. Η ενδομητρίωση χρειάζεται τα οιστρογόνα για να αναπτυχθεί. Γι’ αυτό τον λόγο χρησιμοποιούνται ευρέως ορμονικές θεραπείες που επιβραδύνουν ή διακόπτουν την παραγωγή των οιστρογόνων (π.χ. αντισυλληπτικά χάπια).
14. Ο καναπές δεν είναι φίλος των ασθενών. Αν και η άσκηση είναι δύσκολη για τους ανθρώπους με χρόνιους πόνους, η ενδομητρίωση επιδεινώνεται στις γυναίκες που διάγουν καθιστική ζωή. Φροντίστε λοιπόν να περπατάτε καθημερινά ή να πηγαίνετε για κολύμπι όσο πιο συχνά μπορείτε. Αντιθέτως, πρέπει να αποφεύγετε τις ασκήσεις που γυμνάζουν το πυελικό έδαφος (π.χ. πιλάτες, προσωπική προπόνηση κ.λπ.). Συμβουλευθείτε έναν εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή για τις ασκήσεις που είναι κατάλληλες για εσάς.