Τι αποκαλύπτουν οι αριθμοί

Μόλις το 2014, έρευνες στην Αμερική αποκάλυψαν ότι ο ιός HPV προσβάλλει το 91% των ανδρών και το 84% των γυναικών στις Ηνωμένες Πολιτείες, τους περισσότερους μέχρι τα 45 χρόνια. Σήμερα, περίπου 79 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν HPV, ενώ ο ιός μολύνει 14 εκατομμύρια άτομα επιπλέον κάθε χρόνο, καθιστώντας τον το πιο σύνηθες σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ).

Τα επικίνδυνα στελέχη του HPV

Τα στελέχη υψηλού κινδύνου του ιού (HPV-16 και HPV-18) συνδέονται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του αιδοίου, του κόλπου, του πέους, του πρωκτού, της στοματικής κοιλότητας και του λαιμού, σε άτομα που μετά τη μόλυνση δεν έχουν δεχθεί θεραπεία.

Τα στελέχη χαμηλότερου κινδύνου του ιού HPV προκαλούν κονδυλώματα στα γεννητικά όργανα, που μπορεί να μολύνουν τον πρωκτό, το στόμα ή και το λαιμό. Μόνο για την Αμερική, όπου καταγράφονται με λεπτομέρεια τα στοιχεία, οι ειδικοί του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) κάνουν λόγο για 180.000 γυναίκες και 160.000 άνδρες κάθε χρόνο. Όσον αφορά τις μολύνσεις από HPV που καταλήγουν σε καρκίνο, υπολογίζονται σε περισσότερες από 17.000 γυναίκες και 9.000 άνδρες, ετησίως.

Ο HPV χτυπά τους εφήβους

Οι μεγαλύτερες πιθανότητες μόλυνσης από HPV είναι στην εφηβεία ή γύρω στα 20, με την έναρξη της σεξουαλικής ζωής. Αρχικά, ο HPV δεν προκαλεί συμπτώματα και το ανοσοποιητικό σύστημα των περισσότερων υγιών νέων καταστρέφει τον ιό, μέσα σε δύο χρόνια.

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και HPV

Κάθε χρόνο 500.000 γυναίκες παγκοσμίως, διαγιγνώσκονται με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και 280.000 το χρόνο πεθαίνουν εξαιτίας της πάθησης. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος σε συχνότητα εμφάνισης γυναικολογικός καρκίνος, παγκοσμίως.  Στην Ευρώπη έως και το 71.5% του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας προκαλούνται από προηγούμενες μολύνσεις από τους τύπους HPV 16 και 18.

Υψηλότερο κίνδυνο διατρέχουν τα άτομα με μεγαλύτερο αριθμό σεξουαλικών συντρόφων, που άρχισαν σε πολύ νεαρή ηλικία να έχουν σεξουαλικές επαφές. Το κάπνισμα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο, διότι εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας πιο δύσκολη την καταπολέμηση του ιού.

Για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, συνιστάται το εμβόλιο κατά του HPV, η χρήση προφυλακτικών, οι μονογαμικές σχέσεις και η τακτική εξέταση.

Ο καρκίνος εμφανίζεται μόνο σε κάποιον που δεν έχει κάνει εξετάσεις για χρόνια ή έχει μολυνθεί από κάποιον πολύ επιθετικό τύπο του HPV.

Οι γυναίκες συνήθως δεν έχουν κανένα σύμπτωμα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε πρώιμο στάδιο.

Αλλά όταν ο καρκίνος προχωρήσει, μπορεί να εμφανιστούν προειδοποιητικά σημάδια, όπως:

• Κολπική αιμορραγία μετά το σεξ
• Πόνος κατά τη διάρκεια του σεξ
• Αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση
• Αιμορραγία μεταξύ των περιόδων
• Ασυνήθιστη αιμορραγία μεταξύ περιόδων ή μετά την εμμηνόπαυση
• Μεγαλύτερες σε διάρκεια ή βαρύτερες περίοδοι

Ετήσιος Γυναικολογικός Έλεγχος

Τα περισσότερα προκαρκινικά συμπτώματα μπορεί να εντοπιστούν στον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο, με ένα τεστ Παπανικολάου, πριν η μόλυνση εξελιχθεί σε καρκίνο.

Οι γυναίκες θα πρέπει να κάνουν τεστ Παπανικολάου από την ηλικία των 21 ετών και να επαναλαμβάνουν το τεστ σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού τους μέχρι την ηλικία των 29. Από τα 30 έως τα 65 έτη, θα πρέπει να γίνεται τεστ Παπανικολάου μαζί με μοριακή εξέταση HPV DNA test κάθε τρία έως πέντε χρόνια και, εφόσον η εξέταση HPV DNA test δεν είναι διαθέσιμη, ένα τεστ Παπανικολάου όπως ορίζουν οι κατευθυντήριες οδηγίες και το προσωπικό ιστορικό.

Αν το τεστ Παπανικολάου δείξει ΜΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ αποτελέσματα, ο γιατρός πρέπει να ζητήσει μια εξέταση για να προσδιοριστεί εάν το στέλεχος HPV είναι υψηλού ή χαμηλού κινδύνου (HPV DNA τεστ).  Εάν διαπιστωθεί η ύπαρξη ενός στελέχους υψηλού κινδύνου, θα ακολουθήσει κολποσκόπηση ή / και βιοψία, ώστε να διαπιστωθεί ότι δεν υπάρχουν προκαρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλο.

Στη συνέχεια, θα χρειαστούν πιο συχνά τεστ Παπανικολάου και HPV έως ότου η κατάσταση να επανέλθει στο φυσιολογικό.

Καρκίνος του κόλπου και HPV 

Λιγότερο συχνός είναι ο καρκίνος του κόλπου και του αιδοίου που προκαλούνται από τον ιό HPV, δύο τύποι καρκίνου που έχουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας:

• Ανώμαλη κολπική αιμορραγία·
• Πόνο, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής·
• Ασυνήθιστες κολπικές εκκρίσεις

Αν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, επισκεφθείτε το γιατρό αμέσως. 

Καρκίνος του πρωκτού και HPV

Ακόμα ένας καρκίνος που προκαλείται από τον HPV είναι ο καρκίνος του πρωκτού, με αρκετές χιλιάδες νέα περιστατικά κάθε χρόνο μεταξύ ανδρών και γυναικών. Είναι σημαντικό να διευκρινισθεί ότι οποιαδήποτε σεξουαλικά ενεργή γυναίκα μπορεί να μολυνθεί στην περιοχή με τον HPV, χωρίς να κάνει ποτέ πρωκτικό σεξ.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η χρόνια φλεγμονή, οι αμυχές στο δέρμα κοντά στον πρωκτό, το να είναι κάποιος φορέας του ιού HIV, η λήψη ανοσοκατασταλτικών.  Επιπλέον, οι γυναίκες που είχαν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, προκαρκινικά τραχηλικά κύτταρα ή καρκίνο από HPV ή προκαρκίνο στο αιδοίο διατρέχουν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο.

Ασθενείς ή φορείς του HIV πρέπει να ελέγχονται για πρωκτικό καρκίνο κάθε χρόνο. Άτομα ομάδων υψηλού κίνδυνου, που δεν είναι φορείς ή πάσχοντες από HIV, κάθε δύο με τρία χρόνια. Όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, και ο καρκίνος του πρωκτού συχνά δεν έχει συμπτώματα μέχρι ένα αρκετά προχωρημένο στάδιο, οπότε μπορεί να διαπιστωθούν κάποια συμπτώματα, όπως:

• Εξογκώματα κοντά στον πρωκτό
• Ευαισθησία ή σκληρά σημεία στην περιοχή
• Πρωκτική αιμορραγία
• Μια ασυνήθιστη αλλαγή στη λειτουργία του εντέρου (είτε δυσκοιλιότητα ή χαλαρά κόπρανα)
• Αιμορροΐδες που δεν υποχωρούν μετά τη θεραπεία

Καρκίνος της στοματική κοιλότητας και HPV

Καρκίνοι της στοματικής κοιλότητας και της στοματοφαρυγγικής περιοχής είναι επίσης πιθανοί μετά από τη μόλυνση με HPV, με συχνότητα δύο στα τρία περιστατικά –για τα υπόλοιπα κρούσματα ενοχοποιείται συνήθως η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα.

Τα συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν στοματοφαρυγγικό καρκίνο:

• Μία πληγή στο στόμα που δεν επουλώνεται
• Ένα εξόγκωμα στο λαιμό ή στην περιοχή του λαιμού
• Πόνος ή δυσκολία στην κατάποση
• Πονόλαιμος που δεν περνάει

Πώς προλαμβάνεται η λοίμωξη από τον HPV

Οι ειδικοί παγκοσμίως συνιστούν τον εμβολιασμό κατά του HPV σε ηλικία 11 ή 12 ετών και για τα δύο φύλα. Στον εθνικό εμβολιασμό για τα κορίτσια, έχουν ενταχθεί διάφοροι τύποι εμβολίων για την πρόληψη της μόλυνσης από τους τύπους HPV-16 και HPV-18, που προκαλούν την πλειονότητα των καρκίνων που σχετίζονται με τον ιό.

Ωστόσο και τα αγόρια από την ηλικία των 11 ή 12 και μέχρι τα 26 έτη, πρέπει να εμβολιάζονται για την πρόληψη της εξάπλωσης του ιού HPV, σύμφωνα με τις ιατρικές συστάσεις.

Εκτός από το εμβόλιο, η χρήση προφυλακτικών είναι απαραίτητη σε κάθε επαφή, και για τα δύο φύλα, όπως και η αποφυγή συχνών εναλλαγών συντρόφων και κυρίως με άτομα που δε γνωρίζουμε την προφύλαξη που τα ίδια έχουν πάρει για την υγεία τους σε προηγούμενες σεξουαλικές τους σχέσεις.