ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΔΙΕΓΕΡΣΗ
Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες πρωτοκόλλων διέγερσης με φάρμακα, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης, οι οποίες όμως μπορεί να τροποποιηθούν ανάλογα με την περίπτωση. Ωστόσο, επειδή η κάθε ασθενής αντιδρά διαφορετικά στον κάθε κύκλο, είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο σχεδιασμός του ιδανικού πρωτοκόλλου διέγερσης των ωοθηκών, προκειμένου η ανταπόκριση των ωοθηκών να είναι η βέλτιστη, να παραχθεί ικανοποιητικός αριθμός ωαρίων, καλύτερη ποιότητα εμβρύων και να αποφευχθεί το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών. Έτσι λοιπόν, σε κάθε κύκλο έχουμε τις παρακάτω επιλογές:
Μακρύ πρωτόκολλο με αγωνιστή
Ξεκινώντας την 21η ημέρα του κύκλου, χορηγούνται καθημερινά ενέσεις που καταστέλλουν τη φυσική παραγωγή ορμονών στο σώμα. Με τον ερχομό της επόμενης περιόδου, γίνεται υπερηχογραφικός και ορισμένες φορές ορμονολογικός έλεγχος, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν ήταν επιτυχής η καταστολή των ωοθηκών. Τότε η γυναίκα είναι έτοιμη να προχωρήσει στην επόμενη φάση, αυτή της διέγερσης των ωοθηκών, με ενέσιμες γοναδοτροπίνες. Η φάση αυτή διαρκεί 10 με 12 ημέρες. Όταν η γυναίκα είναι έτοιμη, θα πραγματοποιηθεί φαρμακευτική πρόκληση της ωοθυλακιορρηξίας με hCG και μετά από 36 ώρες η ασθενής θα υποβληθεί σε ωοληψία. Το μακρύ πρωτόκολλο, από τη στιγμή που ξεκινά έως και τη στιγμή που πραγματοποιείται το τεστ κυήσεως (τότε θεωρούμε πως έχει ολοκληρωθεί ένας κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης) έχει χρονική διάρκεια περίπου ενάμιση με δύο μήνες. Στην περίπτωση που έχει προηγηθεί και χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, η διάρκεια είναι μεγαλύτερη.
Βραχύ πρωτόκολλο με αγωνιστή
Το πρωτόκολλο αυτό ξεκινάει με τον ερχομό της περιόδου. Τη 2η ημέρα του κύκλου πραγματοποιείται ορμονικός και υπερηχογραφικός έλεγχος και ανάλογα με τα αποτελέσματα, η γυναίκα ξεκινάει με μικρότερη, από ότι στο μακρύ πρωτόκολλο, ποσότητα αγωνιστή σε ενέσιμη μορφή. Την επόμενη ημέρα, κι ενώ συνεχίζεται η χορήγηση του αγωνιστή, ξεκινάει και η ενέσιμη χορήγηση των γοναδοτροπινών. Ξανά, όταν τα ωοθυλάκια έχουν φτάσει το επιθυμητό μέγεθος, γίνεται πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας και ακολουθούν η ωοληψία, η γονιμοποίηση των ωαρίων και η εμβρυομεταφορά. Συνολική διάρκεια περίπου ένας μήνας.
Βραχύ πρωτόκολλο με ανταγωνιστή
Εάν μία ασθενής δεν έχει ικανοποιητική ή καθόλου ανταπόκριση στο μακρύ πρωτόκολλο με αγωνιστή, ή διατρέχει τον κίνδυνο συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών (OHSS), όπως στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) , τότε το πλέον κατάλληλο πρωτόκολλο είναι αυτό με χρήση ανταγωνιστή. Και πάλι, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χορηγηθούν αντισυλληπτικά χάπια, πριν την αρχή της θεραπείας. Η διέγερση με γοναδοτροπίνες ξεκινά τη 2η ημέρα της περιόδου και λίγες μέρες μετά προστίθεται και ο ανταγωνιστής. Πραγματοποιείται υπερηχογραφικός έλεγχος και μερικές φορές ορμονική παρακολούθηση και όταν η γυναίκα είναι έτοιμη προσδιορίζεται πότε θα γίνει η ωοληψία. Ορισμένες γυναίκες μπορεί να επωφεληθούν και από μία παραλλαγή του συγκεκριμένου πρωτοκόλλου, όπου δύο εβδομάδες πριν την έναρξη της περιόδου γίνεται ειδική προετοιμασία με οιστρογόνα (Estrogen Priming Protocol)
ELONVART
Σε συνδυασμό με ένα πρωτόκολλο ανταγωνιστή, χρησιμοποιείται αυτή η προηγμένη ενέσιμη μορφή γοναδοτροπίνης που αντικαθιστά 7 ημέρες χορήγησης ενέσιμων γοναδοτροπινών.
Mini-IVF ή Micro-IVF
Στο πρωτόκολλο αυτό η θεωρητική βάση είναι η ίδια ωστόσο, είναι λιγότερα τα φάρμακα γονιμότητας που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της φάσης διέγερσης. Σε αντίθεση με τα παραπάνω πρωτόκολλα διέγερσης εξωσωματικής γονιμοποίησης, που έχουν ως στόχο την παραγωγή του μέγιστου αριθμού ωοθυλακίων, ο στόχος του mini-IVF είναι να παράγει δύο με τρία, πολύ καλής ποιότητας, έμβρυα. Ο κύκλος μπορεί να ξεκινήσει με τη χρήση αντισυλληπτικών χαπιών έως ότου ξεκινήσει ξανά η περίοδος. Την 3η ημέρα της νέας περιόδου, αρχίζει η φάση της διέγερσης, χρησιμοποιώντας μια μικρή δόση ενέσιμων γοναδοτροπινών σε συνδυασμό με κιτρική κλομιφαίνη, μέχρι τη στιγμή που θα γίνει πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας με hCG. Το πρωτόκολλο αυτό συνιστάται σε ασθενείς χωρίς περίπλοκη διάγνωση υπογονιμότητας αλλά και σε γυναίκες προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας ή με φτωχή ανταπόκριση σε άλλο πρωτόκολλο.