Το θέμα αυτό, αν και αφορά πάρα πολλές γυναίκες, δυστυχώς είναι ελάχιστες εκείνες που το συζητούν ανοιχτά, χωρίς αναστολές, είτε με το σύντροφο τους είτε με το γιατρό τους. Μάλιστα, αποτελεί “ταμπού” ακόμα και ανάμεσα σε φίλες και μάλιστα επιστήθιες. Ή ακόμα και γυναίκες που βρίσκονται στην ίδια φάση της ζωής τους και θα μπορούσαν να καταλάβουν και να βοηθήσουν η μία την άλλη, πχ έχουν πρόσφατα γεννήσει ή βρίσκονται στη εμμηνόπαυση.

Η δυσπαρευνία είναι η επώδυνη σεξουαλική επαφή. Ένα  σύνθετο πρόβλημα που επηρεάζει ποικιλοτρόπως πολλές γυναίκες μα και άντρες. Και σίγουρα διαταράσσει την ομαλή σεξουαλική ζωή του ζευγαριού, γεγονός που δημιουργεί περισσότερα προβλήματα στη σχέση και τη συμβίωση.

Τα αίτια είναι κυρίως οργανικά, ψυχολογικά, ή συνδυασμός των δύο.

Επειδή είναι ένα πρόβλημα σύνθετο και πολυπαραγοντικό πρέπει να αντιμετωπισθεί όσο νωρίτερα γίνεται. Γιατί πολύ γρήγορα μπορεί να δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος και να μη μπορούν να βγουν τα σωστά συμπεράσματα. Ή, το χειρότερο, το ζευγάρι να απομακρυνθεί τελικά τόσο που δύσκολα θα βρίσκει μετά δρόμο γυρισμού.

Στην πράξη λοιπόν, όσον αφορά τα οργανικά αίτια, ο πιο κοινός λόγος που η γυναίκα πονάει είναι η απουσία ικανοποιητικής λίπανσης/ύγρανσης του κόλπου. Αυτό είναι αρκετά συχνό αίτιο σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση ή που έχουν πρόσφατα γεννήσει ή παίρνουν κάποια φάρμακα (πχ αντισυλληπτικά, αντιβιοτικά) που αλλάζουν το pH ή/και δημιουργούν ξηρότητα στον κόλπο. Για να αντιμετωπίσουμε την ξηρότητα χρησιμοποιούμε εξειδικευμένα προϊόντα λίπανσης του κόλπου ή προϊόντα που ρυθμίζουν το pH και διατηρούν φυσιολογικά επίπεδα υγρασίας στον κόλπο. Ή μπορεί και συνδυασμό των δύο. Σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση, ορισμένες φορές και υπό συνθήκες μπορεί να χρησιμοποιηθεί και θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, εφόσον κρίνεται ασφαλής για τη συγκεκριμένη γυναίκα θεραπεία.

Άλλα, πιο σύνθετα αίτια είναι:

Κολεοσπασμός: όταν συμβαίνει αυτό, οι μύες γύρω από την είσοδο του κόλπου συσπώνται τόσο πολύ, που η συνουσία γίνεται αδύνατη. Δυστυχώς αυτός ο σπασμός είναι αντανακλαστικός και για το λόγο αυτό η γυναίκα είναι αδύνατο να τον ελέγξει. Οφείλεται κυρίως σε ψυχοσυναισθηματικά αίτια, όμως το ευχάριστο είναι πως με μια σωστή, μεθοδευμένη ψυχολογική υποστήριξη και κατάλληλη καθοδήγηση οι περισσότερες γυναίκες βρίσκουν τελικά λύση.

Διάφορες φλεγμονές: κολπίτιδες (μυκητιασικές, βακτηριακές), τραχηλίτιδες, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ( πχ έρπης γεννητικών οργάνων, κονδυλώματα κά).

Κόλπος που νοσεί είναι αδύνατο να μη νοιώθει λιγότερο ή περισσότερο πόνο.

Δυστυχώς όμως, δεν είναι λίγες και οι φορές που έχουμε αντιμετωπίσει γυναίκες με κατεστραμμένο κολπικό περιβάλλον από μακροχρόνιες θεραπείες με αντιβιοτικά. Η χρήση πολλών αντιβιοτικών και καθαριστικών υγρών μπορεί να επιδεινώνει το πρόβλημα και όχι να δίνει λύση. Χρειάζεται πολύ προσεκτική αντιμετώπιση και επιλογή των καταλληλότερων σκευασμάτων ανάλογα με τα δεδομένα της κάθε γυναίκας.

Διάφορα γυναικολογικά προβλήματα: ινομυώματα, ενδομητρίωση, κύστεις ωοθηκών, φλεγμονώδης νόσος της πυέλου, εξωμήτριος κύηση, τραυματισμός του κόλπου ή του αιδίου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αναλόγως την “πηγή”, ο πόνος εστιάζεται στην είσοδο του κόλπου ή αρκετά βαθύτερα. Στην περίπτωση αυτή χρειάζεται ένας εκτεταμένος γυναικολογικός έλεγχος, ώστε να γίνει σωστά η διάγνωση και να εφαρμοστεί η καταλληλότερη θεραπεία. Ιδιαίτερα στην περίπτωση της πυελικής νόσου, πρέπει να υπάρχει πολύ καλή συνεργασία ανάμεσα στο γιατρό και την ασθενή ώστε να υπάρχει διάκριση ανάμεσα σε ψυχολογικά και οργανικά αίτια.

Ορμονικά αίτια: Δύο σημαντικοί σταθμοί στη ζωή κάθε γυναίκας. Η επιλόχειος περίοδος και η εμμηνόπαυση. Και στις δύο περιπτώσεις το ορμονικό προφίλ δεν ευνοεί την ομαλή λειτουργία του κόλπου. Σε γυναίκες που έχουν γεννήσει φυσιολογικά, ιδιαίτερα αν υπάρχουν ράματα, συνήθως προτείνεται να αρχίσουν ξανά τη σεξουαλική τους δραστηριότητα τουλάχιστον 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως αν νοιώθουν και νωρίτερα (όχι ομως πρωτού περάσουν δύο εβδομάδες) έτοιμες να μην το επιδιώξουν.

Κι επειδή ο θηλασμός, ιδιαίτερα τον πρώτο καιρό, συνήθως δημιουργεί κολπική ξηρότητα λόγω της πτώσης των οιστρογόνων, καλό θα είναι να είναι προνοητικές και έτοιμες να χρησιμοποιήσουν εξαρχής κάποιο μέσο λίπανσης του κόλπου διευκολύνοντας στο μέγιστο βαθμό τη συνουσία.

Οσον αφορά την εμμηνόπαυση, η γυναίκα μπαίνει σε μια νέα φάση της γεννητικής λειτουργίας. Οι ωοθήκες παύουν να λειτουργούν όπως παλιά, με αποτέλεσμα οι χρήσιμες για τη σωστή λειτουργία του κόλπου ορμόνες μειώνονται και τα γεννητικά όργανα σιγά σιγά ατροφούν. Αυτή η ατροφία προκαλεί πόνο και ένα δυσάρεστο αίσθημα “καψίματος” κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

Σε κάθε περίπτωση, ο πόνος κατά την επαφή δεν πρέπει να αγνοείται. Μη φοβάστε, μιλήστε. Μη σας πιάνει πανικός, κάντε υπομονή. Μην “προσπεράσετε” κανένα σύμπτωμα και σε καμία περίπτωση μην πείσετε τον εαυτό σας πως είναι κάτι φυσιολογικό, ή απλά συμβαίνει.

Πιστεύω πως η υγιής σεξουαλική ζωή του ζευγαριού είναι μια πολύ γερή βάση για την υγεία γενικότερα. Και για το λόγο αυτό, ακόμα και αν το αίτιο του πόνου κατά την επαφή δεν είναι απλό μα σύνθετο, αξίζει και πρέπει και οφείλετε να παλέψετε, με το σύντροφο και το γιατρό σας ώστε τελικά να το ξεπεράσετε.